Stel u rijdt in uw auto en ineens wordt er voor u geremd. U remt uit alle macht, maar botst toch op uw voorganger. Wie is er nu aansprakelijk voor wat? Waar moet u op letten?

Hoofdregel in het verkeer is dat u altijd voldoende afstand moet houden op uw voorligger om te voorkomen dat u er achter op rijdt.

Zie art. 19 van het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens 2013:

“De bestuurder moet in staat zijn zijn voertuig tot stilstand te brengen binnen de afstand waarover hij de weg kan overzien en waarover deze vrij is.”

In artikel 5 van de Wegenverkeerswet staat echter het volgende:

“Het is een ieder verboden zich zodanig te gedragen dat gevaar op de weg wordt veroorzaakt of kan worden veroorzaakt of dat het verkeer op de weg wordt gehinderd of kan worden gehinderd.”

Meestal wordt er dus gedacht dat de achterop aanrijder aansprakelijk is. In de praktijk ligt dit lastiger en blijken er toch uitzonderingen te zijn. Het is dus van belang om goed vast te leggen na een verkeersongeval wat er precies is gebeurd.

Bij een aanrijding van achteren is op basis van art. 19 RVV 2013 de achterop aanrijder meestal aansprakelijk. De Hoge Raad heeft echter in 2001 al bepaald dat het enkele feit dat de achterop aanrijder zijn auto niet tijdig tot stilstand heeft kunnen brengen niet automatisch betekent dat de achterop aanrijder altijd aansprakelijk is. Hiervoor zijn meer feiten en omstandigheden nodig. De voorligger stelt dat de achterop aanrijder aansprakelijk is en heeft daarom de bewijslast dat de achterop aanrijder onvoldoende afstand hield ten opzichte van de voorligger.

In de praktijk zien wij dat meestal op basis van art. 19 RVV 2013 de achterop aanrijder toch aansprakelijk is. In de jurisprudentie komen maar een paar gevallen voor, waarin concreet wordt aangegeven dat de achterop aanrijder helemaal niet aansprakelijk is of dat er sprake is van gedeelde aansprakelijkheid (in dat geval moeten beide partijen hun eigen schade dragen).

De uitzonderingen zijn:

• De voorligger remt zonder enige aanleiding plotseling, bijvoorbeeld voor groen licht of remt vol voor licht dat net op oranje springt;
• De voorligger snijdt de achterop aanrijder en gaat remmen;
• De voorligger verwisselt van rijstrook op een zodanige manier dat hij daarna meteen vol in de remmen moet met een achterop aanrijding als gevolg.

U voelt wel dat in dergelijke gevallen het ook aankomt op de vraag wie wat kan bewijzen en wat vaststaat. Daarom is een goed ingevuld schadeformulier van belang. Daar kunt u op aankruizen wie waar reed en of er bijvoorbeeld van rijbaan is gewisseld.

Bij kettingbotsingen ligt het nog lastiger. Hoofdregel daarbij is dat bij een kettingbotsing elke automobilist de lastige bewijslast heeft dat hij zal moeten bewijzen dat zijn voertuig stilstond voor hij zijn voorligger raakte (denk aan artikel 19 RVV 2013) en er door een achterop aanrijding tegenaan is gedrukt. Kan hij dat niet bewijzen, dan moet die automobilist de schade aan de achterzijde van zijn voorligger en zijn eigen schade aan de voorkant dragen. Belangrijk is dus: welke klap kwam het eerst? De klap aan uw voorkant en dan de klap van achteren (dan hebt u pech, want dan hield u onvoldoende afstand) of de klap van achteren, waardoor u doorschoof op uw voorganger? Indien u met meerdere mensen in uw auto zit, hebt u al een voorsprong in uw bewijspositie. Ook van belang is hoeveel tijd (seconden) er zat tussen uw aanrijding met uw voorganger en de botsing bij u achterop. Hoe langer die tijd is, des te groter is weer het verwijt dat u kunt maken richting uw achterop aanrijder.

Belangrijke tips voor vlak na een ongeval:

• Blijf rustig en hoffelijk (maar dat spreekt voor zich: een ongeval kan iedereen overkomen…);
• Breng u zelf en anderen in veiligheid: dit gaat voor alles;
• Maak met uw smartphone foto’s van de toestand, indien mogelijk voordat er voertuigen worden verplaatst of een situatie wordt veranderd;
• Noteer namen en nummers van getuigen of vraag ze om te blijven staan en andere getuigen om namen en nummers te vragen;
• Let goed op wat u invult op het schadeformulier; doe dit duidelijk en als u heeft geremd: vermeld ook de redenen waarom er plotseling is geremd;
• Vermeld ook hoe hard u reed op het moment dat de aanrijding plaatsvond. Dit is later vaak doorslaggevend bij de vraag wie verantwoordelijk is.

Kortom: een kop-staartbotsing is niet alleen vervelend door de gevolgen, maar ook juridisch lastig. U doet er verstandig aan om u goed te laten informeren over de juridische gevolgen. Jan Lefers legt het u graag uit.